Mục lục | Table of contents
Thuở Đức Phật còn tại thế có một câu chuyện như thế này:
“Có một người Bà La Môn vì ganh ghét với Ðức Phật, nên ngày nào cũng đến nơi Ðức Phật ở để chửi rủa Ngài rất thậm tệ, đến khi sức mỏi lực hao Ðức Phật vẫn không có một thái độ nào cả. Người Bà La Môn kia mới hỏi Ðức Phật rằng:
– Bộ ông là gỗ đá sao mà tôi chửi ông không biết hổ thẹn ?
– Ðức Phật hỏi lại rằng: “Nếu nhà ngươi có đám giỗ, làm cỗ thật nhiều, sau khi giỗ xong, mang cỗ ấy đến biếu người hàng xóm. Nếu người hàng xóm ấy từ chối. Vậy mâm cỗ ấy về ai ?
– Người Bà La Môn kia trả lời rằng: “Thì về người cho mâm cỗ chứ về ai nữa”.
– Ðức Phật mới dạy rằng: “Ở đây cũng thế đó. Lâu nay ngươi đến đây chửi ta; nhưng ta không nhận. Vậy xin trả lại cho ngươi đó”.
Người Bà La Môn ấy xấu hổ ra về”.
Việc học đạo và tu theo đạo Phật là vậy đó. Mình đi chửi người hoặc xem thường người, chính tâm ta và miệng ta dơ bẩn trước; trong khi người khác vẫn còn trong sạch. Nên để ý lắm thay !
1. Người xuất gia đối với các vị tại gia cư sĩ
– Người Phật tử tu sĩ được một vị Thầy truyền giới cho mình thì người Phật tử đó sẽ gọi vị thầy đó là Thầy Bổn Sư.
– Các Tu sĩ không xưng là Hòa thượng, Thượng tọa, Đại đức với Phật tử tại gia (cư sĩ). Nếu có thì trong một số hoàn cảnh đặc biệt nào đó mang tính thâm tính. Tu sĩ thường xưng là thầy hoặc tôi với Cư sĩ. Tu sĩ thường gọi Cư sĩ bằng tên, Pháp danh, đạo hữu hoặc Phật tử …
2. Cư sĩ xưng hô với Tu sĩ
Trong Phật Pháp, tuổi đạo là yếu tố mấu chốt để quyết định cách xưng hô. Vậy nên, mặc dù vị Cư sĩ có tuổi đời rất cao thì khi gặp một vị Tu sĩ trẻ vẫn thì vị cư sĩ ấy vẫn là bậc thấp hơn so với vị Tu sĩ trẻ.
Thường các vị Cư sĩ hay xưng “con” với các vị Tu sĩ, ngay cả các cụ già ở tuổi “thất thập cổ lai hi” vẫn xưng con rất nhẹ nhàng với các vị Tu sĩ. Điều này rất đúng. Khi xưng như thế có những điều lợi sau đây:
– Ðiều thứ nhất – người tự xưng có thể dẹp bỏ tự ái, cống cao ngã mạn của mình.
– Ðiều thứ hai – người được xưng tụng phải xấu hổ mà cố gắng tu hành. Nếu không lo tu, các công đức đều bị mất dần hết.
Có nhiều vị Phật Tử còn lạy các vị Tăng nữa. Vấn đề vị Tu sĩ đó có xứng đáng được lạy hay không là không quan trọng, vì dù thế nào thì vị Cư sĩ lạy vị tăng kia sẽ được tăng Phước duyên.
Không nên xưng cháu hoặc em và đặc biệt là xưng tôi. Một phần vì nghe buồn cười, tổn phước duyên của bản thân và đôi khi còn gây hiểu nhầm. Xưng tôi là cách thể hiện mình cao hơn vị Tu sĩ đó sẽ gây ra nhiều tổn phước nặng nề.
Khi có mặt vị Tu sĩ xưng hô thế nào thì sau lưng hãy xưng hô như vậy.
Có một vị Thiền sư Nhật Bản thế kỷ thứ 13 có dạy đệ tử của Ngài rằng: “Ngươi học đạo phải nên thận trọng, Thái độ của mình lúc tiếp khách như thế nào thì khi ở trong phòng riêng của mình cũng như thế ấy”. Câu nói tuy đơn giản nhưng ý nghĩa biết dường nào, chúng ta nên xem kỹ lại. Vì thế cho nên lúc có Thầy cũng như khi không có Thầy, lúc nào cũng xem giống nhau, không nên thiên lệch mà tổn phước cho chính thân mình.
3. Các vị Phật Tử tại gia đối với các vị Phật Tữ tại gia
Ở đời thường hay gọi Cụ, Ông, Bà, Chú, Bác, Cô, Dì, Anh, Chị, Em v.v… nhưng khi vào chùa nên gọi bằng pháp danh với nhau có lẽ dễ nghe hơn. Cũng có thể gọi nhau bằng anh, bằng chị – nhưng là anh Nguyên Giác, chị Diệu Mỹ v.v… nghe nó có vẻ Thiền vị nhiều hơn là ông này bà kia.
Trong chùa hai danh từ thường hay được gọi là Ðạo Hữu hoặc Phật Tử. Ðạo Hữu là những người bạn cùng trong một Ðạo với nhau. Phật Tử là những người con của Ðức Phật. Dùng danh từ nào cũng đúng nghĩa cả. Nhưng thông thường danh từ Ðạo Hữu có vẻ “già” và “đạo mạo” hơn nên để dành cho những vị lớn tuổi. Danh từ Phật Tử có vẻ trẻ trung nên để gọi nhau với những người trẻ.
Biên tập dựa trên bài viết
Cách xưng hô trong chùa của thầy Thích Trí Siêu